پایان راهبرد روز اول
در ۲۶ می ۲۰۲۲، مدیرعامل خرده‌فروشی آمازون، دیو کلارک در یک رویداد داخلی گفت: «آیا با افرادی که شما را به چالش می‌کشند، افرادی که سازنده هستند، کار می‌کنید؟ این چیزی است که من را به حرکت وامی‌دارد. برای من هیچ شرکتی بزرگ‌تر از آمازون برای تقویت این مهارت‌ها وجود نداشته است.» او هشت روز بعد آمازون را ترک کرد.
کلارک با استناد به نیاز به «ساخت دوباره»، مدیرعامل استارتاپ لجستیکی «فلکس پورت» شد. برای برخی از آمازونی‌های قدیمی، بهانه کلارک برای رفتن، توهینی ظریف و سرزنش فرهنگ کاری در حال فرسایش آمازون بود.
آمازون سریع و ریسک‌پذیر نماند
از زمان راه‌اندازی آمازون در سال ۱۹۹۴، جف بزوس اهمیت طرز فکر «روز اول» را عنوان کرد: «مهم نیست که یک شرکت چقدر قدیمی است، بلکه همیشه باید شور و شوق کارآفرینی سریع و ریسک‌پذیر لحظه تأسیس خود را حفظ کند.» اما طبق گفته بیش از ۱۲ کارمند فعلی و سابق آمازون که مشکلاتی از جمله فرهنگ مهندسی خشن، لایه‌های مدیریتی اضافی و تشدید تشریفات اداری را ذکر کردند، بعد از ۲۸ سال سرانجام «روز دوم» فرا رسید.
یکی از کارمندان فعلی آمازون به اینسایدر گفت: «به طور کلی همه‌چیز کند شده است. شما فقط می‌توانید آن فرهنگ روز اول را تا یک نقطه خاص حفظ کنید. این امر به‌نوعی اجتناب‌ناپذیر است.» این شخص و سایر افرادی که با اینسایدر صحبت کردند، نخواستند نام‌شان فاش شود، زیرا مجاز به صحبت با مطبوعات نیستند.
این یک لحظه خطرناک برای اندی جاسی است که در ژوئیه گذشته به عنوان مدیرعامل به آمازون ملحق شد. بزوس یک بار فرهنگ روز دوم را به عنوان «ایستایی، عدم ارتباط، زوال طاقت‌فرسا و دردناک و به دنبال آن مرگ» توصیف کرد.
البته آمازون در حال مرگ نیست، اما تورم و رکود در حال وقوع، همراه با بازگشت به خرید از فروشگاه‌ها پس از همه‌گیری، رشد این کسبوکار را تحت تأثیر قرار داده است. درآمد سه ماهه اخیر نسبت به مدت مشابه سال قبل ۷ درصد رشد نشان می‌دهد که کندترین رشد در نزدیک به دو دهه اخیر است. سهام آمازون امسال ۲۰ درصد کاهش یافته است که تقریباً دو برابر کاهش شاخص S&P500 است.
خسیس‌بازی‌های آمازون
مانند هر شرکت فناور دیگری، آمازون در تولید نرم‌افزارهای جدید مبتکرانه برای رشد تجارت خود، به‌شدت به ارتشی از مهندسان بااستعداد متکی است. برخی می‌گویند فرهنگ سازمانی این شرکت در سال‌های اخیر به میزان قابل توجهی ضعیف شده است.
بر اساس گزارش اینسایدر، طی یک جلسه داخلی در ماه نوامبر، یک توسعه‌دهنده نرم‌افزار آمازون به جاسی گفت که ابزارهای مهندسی مورد نیاز برای انجام کارهایشان ناکافی است و کار آنها را چالش‌برانگیزتر می‌کند. جاسی این را به عنوان یک مشکل پذیرفت و خاطرنشان کرد که قبلاً به دو تن از مدیران ارشد فنی شرکت، دیو تردول و پیتر دیسانتیس گفته بود که برای «سریع‌تر کردن کارها برای توسعه‌دهندگان ما» تلاش کنند.
ماه‌ها بعد، وقتی اینسایدر با مهندسان فعلی و سابق آمازون روبه‌رو شد، نشانه‌های کمی از بهبود وضعیت وجود داشت. یک نفر عنوان کرد که اغلب از مهندسان خواسته می‌شود به‌روزرسانی‌های امنیتی مکرر و سایر بخش‌های نرم‌افزاری را به صورت دستی منتشر کنند و در نتیجه زمان کمتری برای کارهای خلاقانه باقی می‌ماند.
یکی دیگر از مهندسان گفت که آنها به بهترین ابزارهای نرم‌افزاری دسترسی ندارند. شخص سومی گفت که فرهنگ صرفه‌جویانه معروف این شرکت، گرفتن تأییدیه برای منابع محاسباتی بیشتر را مانند یک پردازنده پیشرفته‌تر، دشوار می‌کند و توسعه‌دهندگان را مجبور می‌سازد با فناوری ضعیف‌تری کار کنند.
مشکلات روز دوم
یکی از نگرانی‌ها، نیروی کار عظیم آمازون است. تعداد کارکنان ظرف دو سال تقریباً دو برابر شده است. کارمندان فعلی و سابق گفته‌اند که همین امر باعث ایجاد لایه‌های مدیریتی بیشتر، بوروکراسی و موانع بزرگ‌تری برای انجام کارها می‌شود. به عنوان مثال، این افراد خاطرنشان کردند که تعداد مهندسان اصلی و مدیران ارشد فناوری پروژه‌های آمازون که در سال ۲۰۱۴ کمتر از ۱۰۰ نفر بود، در سال گذشته به ۱۰۰۰ نفر رسید. بزوس قبلاً در سال ۲۰۱۷ نگران این موضوع بود.
یک سال بعد، یکی از کارمندان از بزوس پرسید شرکت برای «به حداقل رساندن ریسک در رفتار مانند یک سازمان روز دوم» چه کاری انجام می‌دهد؟ بزوس گفت آمازون سعی می‌کند لایه‌ها را کاهش دهد، زیرا وقتی شرکت‌ها بزرگ‌تر می‌شوند، تعداد لایه‌ها افزایش می‌یابد که این امر مدیران ارشد را از مشتریان دور می‌کند و آنها را از «چابک بودن» و «تصمیم‌گیری سریع‌تر» باز می‌دارد.
کسانی که در این کسبوکار فعال هستند، به اینسایدر گفته‌اند که در هر مرحله فرایندها، کاغذبازی‌ها و تصمیم‌گیرندگان بیشتری دخیل هستند. به عنوان مثال، یک فروشنده در بخش تبلیغات گفت که بستن معاملات بزرگ در آمازون در مقایسه با سایر شرکت‌ها که معمولاً ۴۸ ساعت زمان می‌برد، می‌تواند شش تا هفت روز طول بکشد، زیرا آمازون به تأییدیه‌های تیم‌های متعددی در زمینه‌های حقوقی، سیاست تبلیغاتی، مالی، قیمت‌گذاری و… نیاز دارد.
فروشنده دیگری در AWS گفت چارچوب‌های سفت و سختی که آمازون در فرایند فروش ایجاد کرده است، آنها را مجبور می‌کند زمان خود را برای پیمایش ابزارهای داخلی تلف کنند. حتی یک اصلاحیه کوچک قرارداد ممکن است به دلیل تأییدیه‌های متعدد مورد نیاز، هفته‌ها و ماه‌ها طول بکشد.
همه این مشکلات با خروج مدیران قدیمی آمازون به اوج خود می‌رسد. آمازون در سال ۲۰۲۱ بیش از ۵۰ مدیر ارشد یا معاون ارشد خود را از دست داد و طبق گزارش اینسایدر، امسال نیز وضعیت کمابیش همین بوده است. یکی از کارمندان آمازون گفت بسیاری از آنهایی که وقتی آمازون بسیار کوچک‌تر بود به آمازون پیوستند، حالا به سراغ استارتاپ‌های زیرک‌تر رفته‌اند. این شخص می گوید: «از لحاظ تاریخی، آمازون یکی از بهترین مکان‌ها برای افراد خلاق بود، اما اکنون وقتی مردم می‌خواهند دست به تولید و ساخت بزنند، آمازون را ترک می‌کنند.»
